UMOWA DOŻYWOCIA

Umowa dożywocia ma swoje uregulowanie w przepisach art. 908 i nast. Kodeksu cywilnego.  

Istotą umowy dożywocia jest przeniesienie własności nieruchomości na nabywcę (zobowiązany), w zamian za zobowiązanie zapewnienia zbywcy (dożywotnik) dożywotniego utrzymania. W braku odmiennej umowy Nabywca powinien przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczyć mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału oraz zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie i sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający miejscowym zwyczajom. Do treści prawa dożywocia należy również – w przypadku jego ustanowienia przez nabywcę – użytkowanie, służebność mieszkania lub inna służebność osobista. Dożywocie można zastrzec także na rzecz osoby bliskiej zbywcy nieruchomości.

Skutki przeniesienia własności nieruchomości za dożywocie

Przeniesienie własności nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie następuje z jednoczesnym obciążeniem nieruchomości prawem dożywocia, które zostaje ujawnione w dziale III księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości. W razie zbycia nieruchomości, która jest obciążona prawem dożywocia, nabywca tej nieruchomości ponosi także osobistą odpowiedzialność za świadczenia tym prawem dożywocia objęte. Osobista odpowiedzialność współwłaścicieli jest solidarna. Prawo dożywocia jest niezbywalne.

Wygaśnięcie dożywocia

Dożywocie wygasa z chwilą śmierci uprawnionego, a prawo dożywocia ustanowione na rzecz kilku osób ulega w razie śmierci jednej z tych osób odpowiedniemu zmniejszeniu. Podstawą do wykreślenia dożywocia z działu III księgi wieczystej jest odpis skrócony aktu zgonu tej osoby, na rzecz której wpisane jest dożywocie.  

Rozwiązanie umowy dożywocia bądź zamiana na rentę

Na żądanie jednej ze stron sąd może zmienić wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnieniń, w przypadku gdy z jakichkolwiek powodów wytworzą się między dożywotnikiem a zobowiązanym takie stosunki, że nie można wymagać od stron, żeby pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności. Natomiast w przypadkach wyjątkowych sąd może na żądanie zobowiązanego lub dożywotnika, jeśli dożywotnik jest zbywcą nieruchomości, rozwiązać umowę o dożywocie.

W sytuacji gdy zobowiązany z tytułu umowy o dożywocie zbył otrzymaną nieruchomość, dożywotnik może żądać zamiany prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tego prawa.

Umowa dożywocia a zachowek

Umowa dożywocia nie jest bezpłatnym przysporzeniem tak jak darowizna, bowiem tak jak wynika z samej istoty umowy przeniesienie własności nieruchomości następuje w zamian za dożywotnie utrzymanie. Dlatego też, jeśli zostanie zawarta umowa dożywocia to najbliższa rodzina (czyli dzieci oraz rodzice) zbywcy (dożywotnika) nie będą mogli żądać zachowku od wartości nieruchomości zbytej na rzecz zobowiązanego, tak jak by to miało miejsce w sytuacji dokonania darowizny bądź dziedziczenia testamentowego.  Dożywocie jest umową odpłatną i wzajemną, tak więc jej wykonanie nie dolicza się do substratu zachowku.

Opłaty notarialne za sporządzenie umowy dożywocia

 

Notariusz pobiera za sporządzenie umowy dożywocia: taksę notarialną przewidzianą w rozporządzeniu liczoną od wartości nieruchomości oraz podatki i opłaty, tj. podatek od czynności cywilnoprawnej – 2% od wartości nieruchomości, opłata sądowa za wpisy w księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości w wysokości 350,00 złotych. Kwoty te nie obejmują wypisów aktu, za które Notariusz pobierze opłatę 6,00 zł + 23% podatku VAT za stronę umowy.