ODRZUCENIE SPADKU A ZRZECZENIE SIĘ DZIEDZICZENIA
Co zrobić gdy Zmarły (spadkobierca) pozostawił (ma) długi, a my nie chcemy ich odziedziczyć?
Istnieją dwa rodzaje czynności, które możemy w tym celu zrobić. Różnią się one od siebie przede wszystkim czasem, w którym możemy je dokonać, jak i formą, tak więc:
Odrzucenie spadku, to czynność polegająca na złożeniu przez spadkobiercę oświadczeniu o odrzuceniu praw i obowiązków wchodzących w skład spadku (dotyczy to zarówno aktywów jak i pasywów) po zmarłym. Odrzuceniu spadku można złożyć w terminie sześciu miesięcy od momentu, w którym osoba dowiedziała się tytule swojego powołania do spadku. Nie zawsze pokrywa się to z datą śmierci, bowiem osoba uprawniona do złożenia takiego oświadczenia niejednokrotnie nie utrzymuje kontaktu ze zmarłym i dowiaduje się o jego śmierci z różnych źródeł (np. od wierzycieli) – i od tego momentu biegnie termin do złożenia takiego oświadczenia. Odrzucenia spadku można dokonać jedynie po śmierci spadkodawcy i dlatego nie można mylić tej czynności ze zrzeczeniem się dziedziczenia.
W przypadku gdy do dochodzi do sytuacji, że kolejną osobą do odrzucenia spadku jest dziecko małoletnie, to ze względu na fakt, że jest to czynność przekraczająca zakres tzw. zwykłego zarządu majątkiem małoletniego dziecka, rodzic bądź opiekun aby mógł złożyć przed Sądem lub przed Notariuszem oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego dziecka, musi w pierwszej kolejności uzyskać prawomocne postanowienie Sądu rodzinnego i opiekuńczego wyrażające zgodę na dokonanie takiej czynności. Wniosek o zgodę na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego (wzór do pobrania) należy złożyć do Sądu Rejonowego, w rejonie którego znajduje się miejsce zamieszkania dziecka znajdującego się pod władzą rodzicielską – czyli miejsce zamieszkania rodziców.
Zrzeczenie się dziedziczenia, polega na zawarciu jeszcze za życia umowy, na mocy której osoba należąca do kręgu spadkobierców ustawowych zrzeka się dziedziczenia po przyszłym spadkodawcy (np. dziecko po rodzicu). Należy przy tym pamiętać, iż przy braku odmiennych ustaleń, umowa zrzeczenia się dziedziczenia obejmuje również zstępnych zrzekającego się (art. 1049 k.c.), odmiennie jest w przypadku odrzucenia spadku – zstępni (dzieci, wnuki) muszą również złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku. Skutki prawne umowy zrzeczenia się dziedziczenia następują dopiero z chwilą otwarcia spadku, tj. z chwilą śmierci osoby, po której następuje zrzeczenie się dziedziczenia.
Skutkiem prawnym zarówno odrzucenia spadku jak i zrzeczenia się dziedziczenia jest wyłączenie odrzucającego spadek/zrzekającego się od dziedziczenia, tak jakby nie dożył on otwarcia spadku, co oznacza, że nie będzie dziedziczył po zmarłym, jak też nie otrzyma po nim zachowku, czy innych korzyści przypadających z mocy ustawy.
Forma: oświadczenie o odrzuceniu spadku składa się przed Sądem lub Notariuszem w formie aktu notarialnego, natomiast dla umowy zrzeczenia się dziedziczenia przewidywana jest forma aktu notarialnego.
Opłaty za sporządzenie oświadczenia o odrzuceniu spadku:
Notariusz pobiera za sporządzenie oświadczenia o odrzucenia spadku maksymalną taksę notarialną w wysokości 50 zł + 23% podatku VAT. Kwoty te nie obejmują wypisów aktu, za które Notariusz pobierze opłatę 6,00 zł + 23% podatku VAT za stronę dokumentu.